تاریخچه مرمت قالی:
پیشینه و مرمت قالی از بدو تولد آن وجود داشته
است. اگر چه مرمت قالی به عنوان یک هنر ارج داده نمی‌شده است. مرمت کارقالی تنها با
فرش و قالی کهنه سر و کار نداشته و ندارد. به عبارتی مرمت، کار پوشاننده عیب بوده.
مرمت قالی یک مرحله قبل از فروش فرش است به همین دلیل نامی از مرمت کار نبوده چرا
که اگر نامی از او می‌بود عیوب نیز مشخص می شده است.
داشتن دقت و تجربه در رفو گری و مرمت قالی برای
متخصصان این رشته یک امر الزامی است. رفوگری و مرمت قالی مرحله‌ای کاملاً تخصصی و
عملی است که یک رفوگر با تجربه چون یک هنرمند میتواند فرش ناقص و خراب شده‌ای را
از نو بسازد.قالیشویی شرق تهران متخصص در رفو
فرش میباشد که کاملا به آن میتوانید اعتماد کنید.
لوازم مورد نیاز و مورد استفاده جهت مرمت قالی
دستباف:
– قیچی مخصوص رفو، قلاپ پشت، قلاب رو، قلاب خواب مشهد، چاقو خواب، سوزن، کیله،
دفیتن مخصوص رفو، خامه، دمباریک، سوزن شیرازه دوزی، سوزن چرم دوزی، نخ مخصوص چرم
دوزی، چرم مخصوص چرم دوزی، تخته، چکش، میخ، تسمه، میخ‌کش، ظرف استوانه‌ای، ظرف
گود، موم، انگشتدانه، چهارچوب
نحوه
اصلاح عیوب فرش از جمله پارگی فرش در قالیشویی غرب تهران :
قالی را می توان یا به
وسیله جلوگیری از بروز آسیب به آن از معیوب شدن مصون داشت و یا از طریق ترمیم و
رفوگری عیوب آن را برطرف ساخت.
قالی را می توان یا به وسیله جلوگیری از بروز آسیب به آن از معیوب شدن مصون
داشت و یا از طریق ترمیم و رفوگری عیوب آن را برطرف ساخت، ولی با اینحال، این بدان
معنی نیست که همه عیوب قالی، قابل اصلاح میباشند، بیشتر عیوب بویژه آنهایی که در
اثر طراحی نادرست نقشه و یا بافت بی دقت قالی بوجود آمده باشد قابل رفع نمی باشد.
ترمیم عیوب فرش معمولاً به سه طریق زیر صورت می گیرد:
دارکشی (تخته کوب کردن فرش) :نقایصی از فرش که بر اثر دار کشی یا تخته کوب
کردن ممکن است موقتاً برطرف شود، عبارتند از: – چین خوردگی – سره – سرکجی فرش –
کیسی فرش در صورتی که ملایم باشد – بلند و کوتاه آمدن فرش.
رفوگری: امروزه با پیشرفت فن «رفوگری و ترمیم» بسیاری از عیوب فرشهای دست بافت توسط
استادکاران ماهر و چیره دست برطرف می گردد. از جمله این عیوب می توان به پوسیدگی، پارگی، نخ نما شدن و پود نما شدن فرش اشاره نمود.
رنگ یابی: رنگ فرش ممکن است در قسمت سطحی و نوک ساق گره، بر اثر عوامل
مختلف تغییر کرده باشد و بعضاً دورنگ دیده شود، هرچند که در قسمت عمیق فرش و هرچند
که به گره نزدیک تر شویم، رنگ آن طبیعی تر بنظر میرسد. بنابراین چنانچه وضعیت فرش
از جمله ارتفاع پرز اجازه دهد، با کوتاه کردن مختصر ساق گره و برداشتن یکی دو
میلیمتر از نوک ساق در سطح فرش، دو رنگی و رنگه های ظاهر شده به مقدار قابل توجهی
برطرف می شود.
اگر در فرشی بالا زدگی دیده شود، با بیشتر نمودن شدت و تعداد ضربات دفتین در
محل بالا زدگی، نازک نمودن نخ پود کلفت و یا کاهش دادن ضخامت نخهای خامه می توان
آن را رفع کرد و یا بالعکس با ضخیم تر نمودن نخ خامه مصرفی یا دولا کردن آن، ضخیم
تر نمودن نخ پود کلفت، کاهش ضخامت نخهای خامه، فشرده تر کردن تارها و کاستن ار
فاصله آنها از هم، می توان پائین زدگی فرش را برطرف نمود. اما آنچه که در کل اهمیت
دارد این است که در تمام مراحل تولید قالی، کنترلهای لازم صورت گیرد تا حتی
الامکان عیوب آن کاهش یابد.
پارگی قالی
به طور معمول تعداد محدودی از فرش های نامرغوب پس از مدتی استفاده و یا شستشو
بدلیل مرغوب نبودن الیاف آن دچار پارگی میشود، البته این اتفاق صرفاً برای فرش های
درجه دو و سه صدق نمیکند، بلکه برخی فرش های درجه یک هم در صورت استفاده نادرست
مانند در معرض نور مستقیم افتاب قرار دادن یا شستشو با شوینده های نامرغوب و
شیمیایی با آنزیم های بالا باعث میشود که قالی دچار پارگی نیز شود. همچنین استفاده
از وایتکس(مایع سفید کننده) برای تمیز کردن فرش آسیب بسیار جدی به فرش وارد میکند
که متاسفانه تفکر عموم بر این است که وایتکس در پاکیزه کردن قالی و فرش نقش بسزایی
دارد اما در واقع این شوینده به غیر از ضرر برای تارو پود فرش سود دیگری برای آن
ندارد.
اما اگر فرش شما دچار پارگی
شده است نگران نباشید میتوانید به راحتی و با کمتارین هزینه اقدام به مرمت پارگی آن
کنید و قالیشویی جنوب تهران سعی کرده است که برای اصلاح و مرمت چنین نواقصی
در فرش خدماتی را ارائه دهند.این یکی از ویژگی هایی میباشد که باعث میشود که شما
برای بار دیگر از فرش خود به نحو احسن استفاده کنید.
پارگی: پاره شدن در اثر حمل فرش و یا وارد آمدن وسایل نوک تیز و
ضربات سنگین و یا رطوبت زیاد، پوسیدگی، بیدخوردگی و ساییدگی از بین رفتن ریشه و از
هم گیسختگی گلیم بافت ابتدا و انتهای فرش، اعمال فشار زیاد بر فرش و نیز استفاده
از مواد سفید کننده برای شستشوی فرش و ریشه آن باعث پوسیدگی و در نهایت پارگی
خواهد شد. در این نوع آسیب دیدگی که با کم شدن استحکام تارو پود فرش معمولا گره ها
همراه با چله فرش از بین رفته و نیاز به ترمیم اساسی دارد. در مورد پارگیهایی که
بافت و طرح فرش آسیب ندیده باشد میتوان با نزدیک کردن دو لبه فرش بهم، چله ها را
از درون بهم وصل کرده و عیب وارده را برطرف نمود.
نکته: برای شناخت محل رفو میبایست تمامی سطح فرش و پشت آن بررسی
شود.چنانچه در پشت فرش بی نظمی دیده شود و با فشار دادن دست فشردگی و تراکم گره ها
مشاهده گردد این فرش رفودار خواهد بود.
مرمت پارگی کنار قالی
در پارگی کنار قالی 3 طرف
قسمتی که مرمت می گردد، فرش قرار دارد و طرف دیگر آن شیرازه است. در این نوع
پارگی، بعد از چله کشی و گذاشتن چند چله به منظور شیرازه، القاج (پود کشی) می
کنند. در این حالت، بهتر است پود کشی به صورت منفصل و در یک طرف قالی انجام گیرد
که بعد از پود کشی آن را به کارگاه وصل می کنند و بعد هر سه گوشه آن را از نخ چله
اضافی تمیز می کنند و گره های اضافی آن را درآورده و سر پودهای خود قالی را چیده و
آنها را نیز تمیز می نمایند.
اگر قالی تخت باشد، یک رج
پود را به صورت عکس دفعه قبل از تار عبور داده و سر پود را دور شیرازه پیچیده و با
خامه ای که داخل سوزن قرار دارد، از کمی پایین تر از شیرازه پاره شده، داخل شیرازه
نموده و از سر پاره شیرازه می آورند و آن را دور پود و 4 تار شیرازه معین مخصوص
بافت شیرازه قالی می پیچانند.
اگر قالی لول باشد، بعد از رد کردن پود کلفت از لا به لای تارها، پود نازک را نیز
کشیده و سپس عمل شیرازه پیچی را انجام می دهند. در قالی نیم لول نیز دو پود یک
اندازه و به صورت برعکس یکدیگر از میان تارها عبور داده و شیرازه پیچی را انجام می
دهند.
عمل مرمت پارگی و از بین
رفتن قسمتی از فرش به صورت عرضی: قالی را از پشت بر روی میز پهن نموده، ابتدا دو
قسمت فرش را به صورت جداگانه هستند، یک قسمت را که با میخ و اگر فرش ریز بافت
باشد، با سوزن از عرض بر روی چارچوب بزرگ (کارگاه) نصب می کنند. قسمت پایینی فرش
را نیز به همان صورت مذکور در بالا با میخ به کارگاه می کوبند. البته باید این دو
تکه جدا شده از فرش به اندازه آسیب دیدگی (رجهای از بین رفته) از هم فاصله داشته
باشند. سپس این دو تکه را با سوزن و نخ چله با نخ دو گره، به صورت زیگزاگ به هم می
دوزند و پس از آن متناسب با نوع قالی، تارکشی و پود کشی را انجام داده و عمل گره
زدن را انجام می دهند.
ترمیم پارگی وسیع و
کوچک
فرشی که به سبب آسیب یا
آبدیدگی و یا سوختگی قسمتی از آن پاره شده باشد، نیاز به تعمیر اساسی دارد؛ برای
این کار، نخست باید فرش را آماده کرد.
شیوه
آماده سازی فرش: فرش را از پشت بر روی زمین پهن کرده و از آنجا که
قسمت سوراخ شده فرم خاصی ندارد، آن را بر مبنای نوع سوراخ با قیچی بریده به صورت
مربع یا مستطیل در می آورند. پس از آن به تارکشی و پود کشی می پردازند .
طریقه عمل : قالی را از پشت بر روی زمین پهن نموده با چاقو یا تیغ موکت
بری و یا قیچی اطراف قسمت مرمتی را می برند.
در قالیشویی شمال تهران بعد از عمل رفو پارگی فرش گاهی اوقات
مرحله ای به نام سوزنکاری انجام میگیرد.
معمولاً فرش بر اثر آبدیدگی و تا زدن به مدت چند
روز و با قرار گرفتن در محل مرطوب پوسیده می شود. در این حالت چنانچه قالی را از
عرض و یا طول تا نمایند و کمی فشار بدهند، تارها و پودها پاره شده و صدای شکستگی
از آنها شنیده می شود. باید دانست که سوزنکاری بعد از عمل ترمیم پارگیها و
سوراخهای بزرگ و کوچک ، در اطراف سوراخ انجام می گیرد.
وسایل مورد نیاز سوزن کاری:
• سوزن
• نخ چله
آماده و تابیده متناسب با قالی
• دمباریک
• درفش
• موم
(برای کشیدن بر روی نخ چله یا به اصطلاح نخ سون کاری)
• سوزن
کاری در عرض قالی
اگر تارهای آن پاره شده باشد، به این
نوع پارگی، پارگی عرضی قالی گفته می شود که در این حالت سوزنکاری باید در عرض قالی انجام گیرد. ممکن است پارگی به صورت یک برش در عرض
باشد و یا ممکن است به صورت پوسیده شدن سطحی از قالی در تارها باشد.
سوزن کاری در پارگی به صورت یک برش در
عرض؛ قالی را از پشت بر روی زمین پهن می کنند و زیر قسمت سوزن کاری را بطری قرار
می دهند و سوزن حامل نخ را چند رج پایین تر از اولین تار پاره شده وارد قالی نموده
و در امتداد تار حرکت می دهند و از چند رج بالاتر از قسمت بریده شده خارج می کنند
و دوباره سوزن را از محل خارج شده داخل قالی کرده و به صورت مورب داخل رج بعدی می
کنند. باید توجه داشت که روش رج به رج محکم تر و بهتر است و حتی در قالیهایی که
پارگیهای وسیع و کوچک آنها مرمت شده است، بهتر است عرض آنها را با سوزن کاری عرضی،
سوزن کشی کرد تا تارها محکم تر باشند.