ریشه بافی و ترمیم آن

فرش جزء جدا نشدنی دکوراسیون داخلی منازل ایرانی از دیر باز تا کنون نقش بسیار مهمی در زینت بخشی و گرما بخشی به خانه های ما داشته است. فرش این موجود زیبا و دوست داشتنی و متواضع همیشه زیر پای ماست و شاید کمتر به آن توجه کرده باشیم.اما باید حواسمان به فرش منزل مان باشد و در صورت کثیف شدن، آن را برای شستشو به قالیشویی شرق تهران بدهیم و در صورت آسیب دیدن آن را ترمیم کنیم. ریشه های فرش هم به دلیل رفت و آمد ها و فشار وسایلی همچون کمد و مبلمان ممکن است دچار آسیب دیدگی شود که در این زمان احتیاج است که ترمیم ریشه فرش را آغاز کنیم و ریشه های فرش را به حال خود واگذار نکنیم که این کار باعث افزایش آسیب و وسعت گرفتن آن در سطح فرش می شود. در صورتی که تمام ریشه های فرش از بین رفته باشد، باقیمانده ریشه را از ابتدای بافت با قیچی بریده و ریشه دوزی انجام می شود و چنانچه قسمتی از ریشه ها از بین رفته باشند، همان قسمتها را قیچی کرده و مرمت را انجام می دهند.

ترمیم ریشه فرش چیست

فرش جزء جدا نشدنی دکوراسیون داخلی منازل ایرانی از دیر باز تا کنون نقش بسیار مهمی در زینت بخشی و گرما بخشی به خانه های ما داشته است. فرش این موجود زیبا و دوست داشتنی و متواضع همیشه زیر پای ماست و شاید کمتر به آن توجه کرده باشیم.اما باید حواسمان به فرش منزل مان باشد و در صورت کثیف شدن، آن را برای شستشو به قالیشویی غرب تهران بدهیم و در صورت آسیب دیدن آن را ترمیم کنیم. ریشه های فرش هم به دلیل رفت و آمد ها و فشار وسایلی همچون کمد و مبلمان ممکن است دچار آسیب دیدگی شود که در این زمان احتیاج است که ترمیم ریشه فرش را آغاز کنیم و ریشه های فرش را به حال خود واگذار نکنیم که این کار باعث افزایش آسیب و وسعت گرفتن آن در سطح فرش می شود.

ترمیم ریشه فرش ماشینی

همان طور که گفتیم فرش که بسیار در معرض رفت و آمد قرار می گیرد  و امکان آسیب دیدگی آن بسیار زیاد است.

در صورت آسیب دیدگی فرش و به ویژه ریشه های فرش باید سریعا اقدام به رفع آسیب کنیم و گرنه آسیب بیشتر و بیشتر می شود و به جایی می رسد که هم هزینه های ترمیم افزایش می یابد و هم آسیب دیگر غیر قابل ترمیم می شود.

ترمیم ریشه فرش ماشینی به این صورت است که اگر آسیب دیدگی ریشه های فرش زیاد باشد ابتدا ریشه های آسیب دیده فرش بریده می شود و ریشه های جدید برای فرش بافته می شود که ترمیم فرش را به دو صورت دستباف و ماشینی انجام می دهد.

ترمیم ریشه فرش دستباف

معمولا در منزل هایمان به فرش های دستباف که ارزش مادی و معنوی بالاتری دارند توجه بیشتری می کنیم و حواسمان بیشتر جمع آنان است.

برخی از فرش های دستباف را هم که کلا در قاب و به عنوان تابلو فرش استفاده می کنیم اما همین ها هم ممکن است دچار آسیب دیدگی شوند و خود فرش و یا ریشه های آن به مرور زمان و یا بر اثر عواملی همچون موریانه و رطوبت دچار آسیب دیدگی شوند.که در این صورت باید به سرعت اقدام به رفع آسیب دیدگی نمود تا آسیب بیشتر نشود و سریعا جلوی آن گرفته شود.

توجه داشته باشید که ترمیم ریشه فرش دستباف بسیار مهم است زیرا کم کم آسیب به خود فرش دستباف می رسد و موجب از بین رفتن فرش می شود.که در آن صورت ترمیم بسیار سخت و یا شاید غیر ممکن باشد.

ریشه دوزی در قالیشویی جنوب تهران به ۳ طریق انجام می شود:

۱٫ریشه دوزی به روش بطلمه : این روش بیشتر در سر قالیهایی صورت می گیرند که ریز بافت با رج شمار بالا باشند، یا به سبب سفت بودن قالی سوزن در داخل فرش نرود. برای جلوگیری از ترکیدگی در ریشه ها و از هم پاشیدن گره ها در هنگام حرکت سوزن و نخ چله مناسب با قالی، از این روش استفاده می شوند.

در ریشه دوزی به صورت بطلمه در قالی تخت از وسایل زیر استفاده می شود:

تخته شیب دار (مثل تخته رسم البته با چوب محکمتر)
سوزن متناسب با قالی
نخ کمکی با بطلمه متناسب با رجشمار قالی
چله مناسب چله خود قالی
دمباریک
درفش
میخ
چکش

۲٫ریشه دوزی به روش مغزی:

قالی را مانند آماده کردن قالی در ریشه دوزی به روش بطلمه آماده می کنند. وسایل مورد نیاز عبارتند از:

تخته شیب دار

سوزن متناسب با قالی
نخ مخصوص بقدر کافی از نخ قالی نازک تر
دمباریک
درفش
میخ
چکش

۳٫ریشه دوزی به روش متصل:

در این نوع ریشه های قالی را از ته بریده و چله با رجشمار مناسب انتخاب نموده و با سوزن مطابق شکل به قالی متصل می کنند.طریقه اتصال قالی بر روی کارگاه یا چهار چوب: برای این کار قالی را از پشت بر روی کارگاه با میخ نصب و ریشه ها را بر روی میخهایی که در بالای کارگاه نصب می کنند، قرار داده و محکم می سازند. به طوری که ریشه ها شل نباشند. سپس، چوبی را به عنوان چوب هاف بین چله زیر و رو قرار داده و بر مبنای اینکه گلیم بافی به صورت کرباسبافی یا فارسی باشد یا گلیم باف به صورت ترکی و یا یک پود کلفت و نازک باشد، آن را بافته و از کارگاه درآورده و سر آن را زنجیره می زنند. البته، می توان همان گونه که ریشه ها به کارگاه متصل است زنجیره بافی کرد و بعد سر آن را دو گره زد.

شاید برای شما هم پیش اومده باشه که با مشکل از بین رفتن و پارگی ریشه های فرش در خانه مواجه شوید، ریشه های فرش یکی از مهمترین قسمت های فرش است که باید حتما از آن محافظت کنید، چراکه در صورت پوسیدگی آنها امکان آسیب رسیدن به بدنه اصلی فرش هم وجود دارد.

معمولا ریشه های بالا و پایین فرش دستباف دارای کرباس یا گلیم بافی و یا پود زیر و رو هستند که از حرکت گره ها انتهای بافت به سمت بیرون و آسیب به آنها جلوگیری میکند و یا یکی از انواع دوگره های معمول در بازار نقش زیبایی و حفاظت از بافت سر ریشه های فرش شما رو ایفا میکنه.

ریشه ها ی فرش نسبت به بقیه نقاط فرش بیشتر در معرض آسیب هستند به دلیل اینکه با پود و گره در هم تنیده نشده و در مجاورت با خاک و آب و رطوبت و تماس فیزیکی مستقیم قرار دارند.

همیشه هنگام جارو کردن فرش به تمیزی و مراقبت ریشه های فرش هم توجه کنید.

وقتی قالی دستبافتان را به قالیشویی میفرستید به تکنیسین قالیشویی تاکید کنید که از مواد اسیدی قوی برای سفیدی ریشه های فرش شما استفاده نکند زیرا این کار باعث پوسیدگی و پایین آمدن عمر آنها میشود.

کوچکترین آسیب و پارگی چله هارو به شکل منطقی درمان کنید زیرا این کار از آسیب و پیشروی آن به بافت اصلی جلوگیری می کند.

چسب زدن به ریشه ها شاید روش خوبی به نظر برسد اما زیان های آن بیشتر از مزایای آن است.چرا که مواد شیمیایی چسب های نواری و چسبندگی آنها باعث پوسیدگی و کثیفی چله های فرش می شود.

 هنگام راه رفتن روی آن چسب جمع می شود.

هنگامی که می خواهید چسب را بکنید ریشه های فرش هم کم کم کنده می شوند.

بعد از کندن چسب هم چنان جای چسب روی ریشه ها می ماند و تمیز کردن آن بسیار سخت است و نیاز به مواد شیمیایی دارد که ممکن است برای ریشه های فرش ضرر داشته باشد.

راهکارهایی که قالیشویی شمال تهران  برای محافظت از ریشه های فرش استفاده می کند:

لفافه دوزی ریشه های فرش

روش لفافه دوزی روشی مناسب است برای حفظ ریشه ها و هچنین  زیبایی آن.

نوع پارچه برای این کار معمولا متقال و یا برزنت است و گاها در برخی مناطق از جاجیم های ماشین باف هم استفاده میشه.
در این روش محافظتی ریشه های فرش را تا میکنند و دور داخل این پارچه قرار میدن و بعد دو طرف پارچه رو به ابتدای بافت کوک میزنند.

این پارچه های نخی مشبک هستند و به راحتی هوا را در خود جریان میدهند.این روش باعث تمیز ماندن ریشه ها و همچنین جوگیری از بعضی از آسیب های شیمیایی و فیزیکی می شود.

کاور توری

کاور توری نوع دیگری از محافظ سر ریشه های فرش

این نوع کاور توری هم یک نوع کاور مناسب و اصطلاحا شیشه ای نامیده می شود که ضمن اینکه چله های فرش تا حدودی در معرض نمایش قرار میگیره ، از ریشه ها تا حد قابل توجهی حفاظت میکنه و از یکی از مزیت های اون نسبت به دیگر کاور ها عبور جریان هوا می باشد.

طریفه نصب این کاور با نوار باریک چسبی در لبه های فرش هست که خیلی قوی نیست و تقریبا آسیبی به فرش وارد نخواهد کرد.

البته کاور های مختلفی دیگری هم در بازار موجود هست مثل کاورهای پلاستیکی که باعث یکسری آسیب ها و پوسیدگی های در طول زمان برای ریشه ها می شود.